Wilsonbekwaam, (levens)testament en overlijden
Wilsonbekwaam
Iemand die wilsonbekwaam is kan de gevolgen van zijn keuzes niet (voldoende) meer beoordelen. Dat betekent niet dat iemand die zich anders gedraagt of een beslissing neemt waar de rest van de familie het niet mee eens is, dan per definitie wilsonbekwaam is. Als die persoon bewust beslissingen neemt en de gevolgen kan overzien is hij dus wilsbekwaam. Wettelijk gezien mogen mensen ongunstige beslissingen over zichzelf nemen, als ze dat maar bewust doen.
Wanneer is iemand wilsonbekwaam?
Iemand is wilsonbekwaam als degene:
• informatie over de eigen situatie niet kan begrijpen en afwegen;
• niet begrijpt wat de gevolgen zijn van het eigen besluit;
• en/of zelf geen besluit kan nemen.
Hoe wordt wilsonbekwaamheid vastgesteld?
Dit is niet altijd eenvoudig te bepalen en moet door een arts worden beoordeeld en vastgesteld. Een diagnose, van bijvoorbeeld beginnende dementie, leidt nooit automatisch tot wilsonbekwaamheid en wordt altijd per situatie beoordeeld. De arts zal beoordelen of je naaste zelf een beslissing kan nemen.
Wat kun je vooraf regelen?
In een levenstestament (ook wel zorgvolmacht genaamd) kun je vastleggen wie er wel en mogelijk géén beslissingen voor jou mag nemen. Met een levenstestament wijs je zelf een vertegenwoordiger en eventueel opvolgende vertegenwoordigers aan. Zo houd je zelf de regie in handen. Hiermee kun je ook een hoge eigen bijdrage zorg voorkomen!
(levens)testament
Het levenstestament is alleen van toepassing vóór het overlijden. In een ‘gewoon’ testament leg je zaken vast voor ná het overlijden. Wanneer je naaste wilsonbekwaam wordt, kun je niet op het testament terugvallen. Een levenstestament kan dan wél geraadpleegd worden. Hierdoor kan een door je naaste gekozen persoon namens je naaste optreden als deze dit niet meer zelf kan.
Overlijden
Als mantelzorger kun je te maken krijgen met het overlijden van degene die je verzorgt. Naast de emotionele verwerking ervan moet ook de erfenis worden afgewikkeld. Hier komt veel bij kijken en zijn de zaken soms anders dan gedacht. Daarnaast komen de familiaire banden ook onder druk te staan. 'Wat als ik er niet meer ben' kan je begeleiden en ontzorgen bij de afwikkeling van de erfenis. Van verklaring van erfrecht tot aangifte erfbelasting.
Om vooraf te weten welke stappen er doorlopen moeten worden bij de afwikkeling hebben we deze op een rij gezet:
1. Erfgenamen bepalen: is er een testament
Als de erflater een testament heeft zijn daarin de erfgenamen aangewezen. Via het Centraal Testamentregister kun je nagaan of er een testament is opgemaakt. Is er geen testament dan is er toch altijd iets geregeld want dan is wettelijk erfrecht van toepassing.
4. Aanvragen verklaring van erfrecht
Na overlijden is het mogelijk dat instanties vragen om een verklaring van erfrecht. Hierin wordt onder andere vermeld :
a. Of de erflater testament heeft;
b. wie de erfgenamen zijn;
c. wie bevoegd is tot afwikkeling van de erfenis.
Of een verklaring van erfrecht nodig is, is afhankelijk van de situatie.
6. Belasting betalen
Wanneer het vermogen en de schulden in kaart zijn gebracht, is het mogelijk om de fiscale aangiftes van de erfenis af te ronden. Na een overlijden is het bijvoorbeeld nodig het F-formulier van de belastingdienst in te vullen over de inkomstenbelasting van de overledene over de periode voor het overlijden.
2. Keuze maken: erfenis (beneficiar) aanvaarden of verwerpen
De erfgenamen moeten een keuze maken over het aanvaarden of verwerpen van de erfenis. De keuze kan onder andere afhangen van de hoeveelheid schulden die erflater nalaat en de mate waarin je hier als erfgenaam aansprakelijk voor wilt zijn.
5. Opstellen boedelbeschrijving
Er moet een inventarisatie gemaakt worden van alle bezittingen en schulden van de erflater. Bij het inzichtelijk maken van alle schulden en bezittingen hoort ook het stopzetten van diensten en abonnementen.
7. Verdelingsbericht
De laatste stap in het afhandelen van een erfenis is het verdelen van de (overgebleven) bezittingen via het door de gevolmachtigde of executeur samengestelde verdelingsbericht. Dit gaat vaak om het overgebleven financiële vermogen van de erflater.
Nalatenschapsontzorging
Deze informatie is tot stand gekomen met behulp van 'Wat als ik er niet meer ben'.
Loop je tegen problemen aan bij het afwikkelen van een nalatenschap? En wil je weten wat "wat als ik er niet meer ben" voor jou kan betekenen?
3. Executeur of boedelgevolmachtigde
Als de erfgenamen een besluit hebben genomen over aanvaarden of verwerpen moeten ze besluiten wie de erfenis gaat afhandelen. Dit kan op verschillende manieren:
a. In het testament is een executeur benoemd
b. Indien er geen executeur is, kunnen de erfgenamen samen een gevolmachtigde benoemen bijv. een onpartijdig en onafhankelijk professional die de taken van een executeur vervult,
c. Het is ook mogelijk om als erfgenamen gezamenlijk de erfenis af te wikkelen.