Overbelasting mantelzorger
Overbelasting [mantelzorgers]
Hoe herken je overbelasting bij mantelzorgers en waar moet je op letten? Met instrumenten zoals EDIZ en CSI kun je eventuele overbelasting bij mantelzorgers meten.
Overbelasting wordt onder andere bepaald door de draagkracht en draaglast van een mantelzorger. De draagkracht is wat een mantelzorger aankan, de draaglast geeft aan hoe zwaar de zorg voor hem of haar is. Beide moeten in balans zijn. Als er te lang, te veel van een mantelzorger wordt gevraagd, heeft dit negatieve gevolgen voor de zowel de lichamelijke als geestelijke gezondheid van de mantelzorger. Tijdig signaleren van overbelasting is dus belangrijk.
Klachten bij overbelasting
Je herkent overbelasting aan de volgende klachten:
Lichamelijk: Onder meer hoofd- of buikpijn, verhoogde bloeddruk, hyperventilatie, pijn in nek, schouder of rug, duizeligheid, toenemende vermoeidheid, afnemende eetlust of juist vraatzucht.
Psychisch: Onder meer schaamte- en schuldgevoelens, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, lusteloosheid, slaapproblemen, snel geëmotioneerd zijn, piekeren.
Gedragsmatig: Onder meer rusteloos, chaotisch, onverdraagzaam, agressief, verwaarloosd uiterlijk, meer roken en drinken, gebruik van kalmerende of stimulerende middelen.
Situaties met een verhoogd [risico op overbelasting]
[Risicogroepen]
• Jonge mantelzorgers, tot 25 jaar.
• Oudere mantelzorgers, vanaf 75 jaar.
• Mantelzorgers met een niet-westerse achtergrond.
• Mantelzorgers die zorgen voor iemand met GGZ- en/of VG-problematiek. Klik hier voor meer info over mantelzorgers GGZ
[Ziektebeelden]
Verhoogd risico op overbelasting bij een ziekte die langdurend is, of progressief verloopt, of zorgt voor onvoorspelbaar gedrag. Bijv. MS, dementie, CVA, NAH, Parkinson, kanker, verslavingsproblematiek en psychische aandoeningen.
[Risicofactoren]
• De mantelzorger en naaste wonen in dezelfde woning.
• Het eigen netwerk is klein.
• Er is geen professionele hulp aanwezig.
• Mantelzorger kan zorg moeilijk combineren met werk, studie of gezin.
• Er zijn andere problemen die de draaglast verhogen: (eigen) gezondheidsproblemen, financiële problemen, huisvestingsproblemen, life-events zoals overlijden, ontslag of scheiding, lage SES, laaggeletterdheid.
Klik hier om de flyer "Voorkom overbelasting van mantelzorgers" te downloaden:
Ondersteuning van mantelzorgers [bij overbelasting]
Hoe houd je overbelasting van mantelzorgers tegen of help je deze te verminderen?
- Versterk de draagkracht door de mantelzorger meer over de ziekte te leren. Denk bijvoorbeeld aan informatie over dementie. De mantelzorger kan dan rekening houden met veranderend gedrag.
- Stimuleer gezond eten, voldoende slapen en niet te vergeten: doe leuke dingen.
- Verminder de draaglast. Bijvoorbeeld door de zorg met anderen te delen, af en toe de zorg over te dragen en hulpmiddelen in te zetten. De mantelzorger kan ook ontlast worden door de zorg te delen met een goedgeschoolde vrijwilliger van Steunpunt Mantelzorg Zuid. Aanvragen vrijwilliger - adempauze voor de mantelzorger.
- Ga in gesprek met de mantelzorgers. Vraag bijvoorbeeld wat hen energie kost en waar ze het juist van krijgen. Heb ook aandacht voor de positieve kanten van het geven van zorg.
- Verwijs mantelzorgers door naar de (kosteloze) ondersteuning van Steunpunt Mantelzorg Zuid. Wil je een mantelzorger aanmelden? Klik dan hier contactformulier
Vragenlijsten om overbelasting te meten
Er zijn verschillende vragenlijsten die de belasting van mantelzorgers in beeld brengen: