Jonge mantelzorgers, wie zijn het?
Dit zijn thuiswonende kinderen of jongeren die samenwonen met een ziek gezinslid. Dit kan een ouder, broer of zus zijn, maar ook een ander gezinslid, zoals opa of oma. Er kan sprake zijn van een lichamelijke ziekte of een handicap, een psychische ziekte of verslavingsproblematiek. Het gaat om kinderen en jongeren tot ongeveer 24 jaar.
Kenmerkend voor een grote groep jonge mantelzorgers is dat de taken en verantwoordelijkheden die zij hebben, volgens huidige maatstaven, niet passen bij hun leeftijd en ontwikkeling. Ziekte en zorg compliceren de opvoeding. Pubers die opgroeien met een ziek gezinslid blijken meer chronische stress te ontwikkelen, ze voelen zich meer dan hun leeftijdgenoten (emotioneel) overbelast, hebben vaak met meer verlieservaringen te maken en blijken ook op langere termijn minder gezond te zijn. In gezinnen met een chronisch ziek gezinslid nemen kinderen niet zelden de rol van de ouder op zich (parentificatie), zowel in het huishouden als in de zorg voor broertjes en zusjes.
Jonge mantelzorgers zijn een verborgen groep, zij identificeren zichzelf niet als mantelzorger en maken daarom geen of weinig gebruik van ondersteuningsmogelijkheden.
Om jonge mantelzorger de kans te bieden om gezond en krachtig op te groeien is het belangrijk dat professionals in onderwijs, zorg en welzijn kiezen voor een integrale en preventieve aanpak.
Tips voor professionals om met kinderen en jongeren te werken:
Leerkrachten, thuiszorgmedewerkers, jeugdverpleegkundigen, (school)artsen, jongerenwerkers, (school)maatschappelijk werkenden en anderen die beroepshalve met broers en zussen van zieke of gehandicapte kinderen te maken hebben, kunnen belangrijke steun geven:
- signaleer tijdig;
- bied een luisterend oor;
- ondersteun bij het aanleren van (leren) leven met ziekte en zorg;
- bied erkenning door te benoemen wat er aan de hand zou kunnen zijn;
- wees alert op signalen van (over)belasting;
- neem belastende zaken weg;
- geef ruimte aan emoties;
- help bij het doorgang laten vinden van dagelijkse routines en rituelen;
- verwijs adequaat door.
Tips voor professionals om met volwassenen werken:
Alle instellingen die volwassenen ondersteunen kunnen hun (intake)vragenlijsten zo aanpassen dat deze een aantal snelle en makkelijke vragen bevat:
- Heeft u kinderen?
- Hoe beïnvloeden uw gezondheidsproblemen uw kinderen?
- Hoe kunnen we u ondersteunen in uw rol als ouder?
- Welke ondersteuning hebben uw andere gezinsleden nodig?
Vanuit de invalshoek van de ouders is aandacht nodig voor:
- het versterken van de ouderlijke competenties;
- het opvoeden bij ziekte en zorg;
- het helpen bij het vinden van balans in de eigen belasting.
Vanuit de invalshoek van het gezin als geheel is aandacht nodig voor:
- het helpen bij het ontwikkelen van een open communicatie en een flexibele omgang met ieders wensen en behoeften;
- het helpen bij het in balans brengen en houden van de (praktische) belasting van het gezin als geheel;
- het inschakelen en mogelijk uitbreiden van het sociale netwerk.
Geef een teken van waardering aan de jonge mantelzorger!
Steunpunt Mantelzorg Zuid vraagt met de actie 'Wat een geluk dat jij er bent' aandacht jonge mantelzorger. Jonge mantelzorgers verdienen waardering voor hun bijdrage in de zorg voor een ouder, broertje of zusje.
Iedereen kan een jonge mantelzorger in de leeftijd van 7 tot 25 jaar, uit de gemeenten Maastricht, Meerssen, Valkenburg aan de Geul en Stein, aanmelden voor deze actie. De jonge mantelzorger ontvangt dan een mooi postpakket met gesponsorde cadeautjes. U kunt een jonge mantelzorger aanmelden voor de actie door onderstaand formulier in te vullen.
Heeft u vragen over onze ondersteuning? Bel of mail dan met Tanja Goessen, t.goessen@mantelzorgzuid.nl / 043 - 321 50 46.
